Element79

Centrale banken en overheden zijn in een nooit eerder geziene stimuli-modus. Daarbij houden de centrale bankiers de rente laag met massale obligatie-inkopen en delen de overheden volop geld uit aan alle ‘getroffen’ sectoren en bevolkingsgroepen.

Deze cocktail wordt door de financiële markten fel gesmaakt met aandelenindexen en crypto-koersen in de buurt van historische hoogtepunten. Ook verschillende grondstoffen mochten zich laven aan de geldbeker met meerjaarse hoogtepunten voor onder meer koper en ijzererts terwijl ook de energieprijzen weer in de lift zitten.

Goud mag voorlopig niet meespelen. Een uitstap tot 1960 dollar kort na de jaarwisseling wekte even de hoop dat een aanval op het record van vorige zomer zou worden ingezet maar die werd door bepaalde spelers op de termijnmarkt snel de kop ingedrukt. Goud werd voor de zoveelste keer genadeloos afgeklopt en stond in geen tijd ineens 150 dollar lager.

Er valt voor elke beweging op de financiële markten wel een uitleg te verzinnen. Kijk maar op de financiële nieuwssites. Een reden die de ene dag wordt gebruikt om een stijging te verklaren, wordt een dag later zonder verpinken ingezet om een daling uit te leggen.

In het geval van goud zou men kunnen kunnen verwijzen naar de rente op de tienjarige overheidsobligatie. Die is sinds deze zomer ruim verdubbeld van 0,5% naar 1,1%. Omdat er voorlopig nog geen stijging is van de inflatie, stijgt de reële rente. Al is dit heel relatief, want stijging betekent in dit geval gewoon minder negatief.

Toch is de kans klein dat de recente correctie een voorbode is van een zwak 2021 voor goud. De onderliggende macro-economische situatie blijft namelijk extreem gunstig voor het gele metaal. Dit neemt niet weg dat een verdere consolidatie of zelfs bijkomende prijsdaling op korte termijn mogelijk blijft. Een beetje dollar-peptalk om de schijn hoog te houden en het is zover.

Mijn advies is om u over die stuiptrekkingen weinig zorgen te maken. We zitten dit decennium in een buy-the-dip modus voor goud waarbij elke correctie een extra koopkans is.

De centrale banken met voorop de Fed zitten tussen hamer en aambeeld. De rente te ver laten oplopen kan niet. Daarvoor zijn de schulden te hoog en stijgt het risico op een crash van de aandelenmarkten. Anderzijds is blijven bijprinten op termijn nefast voor de waarde van de munt. Op de duur moeten de centrale banken alle uitgegeven schuld zelf opkopen (schuld monetisatie) er daaraan gaat zelfs een wereldreservemunt ten onder.

Een gunstig neveneffect van de daling van de goudprijs is dat ook de mijnaandelen weer interessant zijn geworden. Ik wees er vorige zomer al op dat de waarderingen in veel gevallen te ver doorgeschoten waren. Zij die een beroep doen op Element79 Premium hebben zich die winstnemingen toen alvast niet beklaagd. Het instapmoment is nu alvast gunstiger, maar hangt af van bedrijf tot bedrijf.

Koen

 

Op Thanksgiving Day worden de Amerikanen geacht dankbaar te zijn voor een goede oogst en alle andere positieve dingen. Wat die laatste dan wel mogen zijn, vult elke Amerikaan wel anders in want het land is verdeelder dan ooit.

Misschien zijn ze wel dankbaar dat de Dow aan 30000 staat of dat Tesla een ondernemingswaarde heeft van 550 miljard dollar. Of dat er een vaccin op komst is waarmee alle economische problemen dan opgelost zijn en iedereen nog lang, gelukkig en voorspoedig zal leven…

Waar ik vooral dankbaar om ben, is de kans om nog een keer goedkoop goud en gerelateerde mijnaandelen te kunnen inslaan. Na een klim met 40% tussen maart en augustus is het gele metaal de voorbije 4 maanden met iets meer dan 10% gecorrigeerd. Goud zit nu ongeveer op het (nog steeds stijgende) 200 daags gemiddelde en dit lijkt me een goed niveau om nog wat extra metaal te accumuleren. Zelfs een kleine uitstap onder 1800 dollar zou me niet in het minst verontrusten.

Omdat tegelijk de cryptomunten met bitcoin op kop weer hoge toppen scheerden, kwam goud in het verdomhoekje.  Het is me nog steeds een raadsel waar die goud vs. bitcoin rivaliteit en de drang om 2 totaal verschillende activa te vergelijken vandaan komt.  Best is om er niet teveel aandacht aan te besteden en zich te concentreren op de kernzaken.

Die zijn de immer oplopende schuldpositie, zowel nominaal als in verhouding tot het bbp, en de negatieve reële rente. Maar ik ga er vanuit dat die fundamentals intussen al voldoende gekend zijn.

Ook de goudmijnindexen zitten terug in een koopzone. Iedereen die na augustus kocht, staat op verlies. Dit betekent dat er ook nog wat “tax loss selling” bovenop komt voor de ongeduldigen of diegenen met een slechte timing.  

Een bedrijf als Barrick Gold wordt tegen minder dan de helft van de koers uit 2011 verhandeld. Toen stond de goudprijs ongeveer even hoog als nu. Barrick had toen 12 miljard dollar schulden, nu nul. En zo zijn er verschillende voorbeelden. Vergelijk dit maar eens met de techaandelen.

De grondstoffensector in het algemeen en meer specifiek de aandelen van edelmetaaldelvers zijn één van de weinige zwaar ondergewaardeerde segmenten in deze fata morgana die de financiële industrie is.

Dit is voor alle duidelijkheid geen advies om goudmijntrackers te kopen. Het is veel beter om je eigen tracker samen te stellen op basis van het gewenste risicoprofiel. Ik ben trouwens graag van dienst  om in dit proces te assisteren.

Koen

Wat je vooral niet wil zien in een gezonde haussemarkt is een aanhoudende prijsstijging zonder correctie en een grafiek die parabolische trekjes begint te vertonen.

Het was nog niet zover toen goud tegen 2070 dollar noteerde maar het gele metaal moest toch niet nog eens pakweg 300 à 400 dollar stijgen zonder correctie. Dit is gelukkig niet gebeurd want de flash crash van vorige dinsdag zorgde voor een daling van 200 dollar van top naar bodem en de slechtste weekprestatie sinds maart. Op het moment dat ik deze tekst schrijf, flirt de prijs van het december termijncontract alweer met 2000 dollar.

Deze volatiliteit is voor de goud-habitué’s niets nieuws onder de zon. Voor de nieuwkomers: wen er maar aan want er komen nog correcties. Ik zal u ook zeggen wanneer: elke herstelbeweging van de dollar en elke opwaartse rentedruk kunnen samen of afzonderlijk de goudprijs TIJDELIJK onder druk zetten.

Op de fysieke markt was er weinig aan de hand want er blijven grote hoeveelheden uit de Comex wegstromen bij fysieke afwikkeling van termijncontracten. De daling was niet meer dan een uitverkoop van een op dat moment illiquide termijncontract.

De kleinere en meer illiquide zilvermarkt is hier trouwens nog gevoeliger aan. Kijk bijvoorbeeld eens naar de verhouding tussen het volume en de netto shortpositie van de future die volgende donderdag afloopt. Fysieke levering is erg onwaarschijnlijk omdat er eenvoudigweg niet zoveel zilver in voorraad is om te leveren. Ofwel moet er hier de komende dagen zwaar worden gecovered, ofwel volgt ook hier een “papierbombardement”. De gekende modus operandi dus, alleen gaat dit vroeg of laat eens goed mis.

Merk ook op dat de terugval bij de indexen van goudmijnaandelen relatief beperkt bleef. Veel juniors zijn zelfs niet gecorrigeerd. Dit is ooit wel anders geweest wanneer goud 10% kelderde….

Wat op zijn beurt nogmaals bevestigt dat de omslag is gemaakt: goud en mijnaandelen zijn niet langer een ‘sell the rally’ maar een ‘buy the dip’ markt.  

Voor het beheer en de selectie van een nieuwe goudportefeuille of de screening van een bestaande, één adres: https://element79.be/premium/

Even bij de les blijven aub

Het was een kop op de economische pagina’s van een weekendkrant: “Warren Buffett verkoopt belang in Goldman Sachs en gokt op goud”.

Merk vooraf even op dat Goldman Sachs hier als een “belang” wordt omschreven en goud als een “gok”. Maar goed, daar gaat het nu niet over, al onderstreept het wel opnieuw hoe goud voor een breed publiek wordt weggezet.

Ik wil het met u even hebben over de misleidende inhoud van deze kop. In de Verenigde Staten moeten institutionele investeerders die minstens 100 miljoen dollar activa onder beheer hebben op het einde van elk kwartaal verplicht inzage geven in hun portefeuille. De gebeurt via het zogenaamd Formulier 13F dat bij de Securities and Exchange Commission (SEC) wordt ingediend. Het gaat dus vooreerst niet om Warren Buffett als privépersoon maar over het investeringsfonds Berkshire Hathaway waar de kwieke negentiger mee vereenzelvigd wordt.

De 13F moet binnen de 45 dagen na het afsluiten van een kwartaal aan de SEC worden overgemaakt, een termijn die meestal ook volledig wordt benut om toch maar niet tè transparant te zijn (stel je voor…). De verschuivingen hebben betrekking op die periode van 3 maanden en waren in dit geval een momentopname van de situatie op 30 juni.

Zoals wel vaker en niet gehinderd door enige kennis ter zake braakte de ‘mainstream’ economische pers een aantal misleidende headlines uit.

Zo gaat het niet om een gok in goud maar over een participatie in gouddelver Barrick Gold, goed voor minder dan 0,5% in Berkshires portfolio. Ter vergelijking: Apple staat in voor 44%. In theorie kan deze participatie trouwens allang weer verkocht zijn want tussen de momentopname van de 13F en het tijdstip dat het document wordt gefiled, ligt er 6 weken.

Ik haal dit voorbeeld aan omdat Buffett namelijk al eerder een dergelijke “stunt” uithaalde met zilver. De prijs van het goedkoopste edelmetaal schoot omhoog toen bleek dat hij een grote participatie had opgebouwd. Dan volgde enkele maanden later het nieuws dat Buffett, aan topkoersen, zijn zilverbelang van de hand had gedaan.

Ik zeg niet dat dit nu opnieuw het geval is met zijn goudparticipatie maar de boodschap is om op te letten met dergelijke “nieuwsberichten” en er vooral geen investeringsbeslissingen op te baseren.

Opmerkelijk cijfer: meer dan 60% van alle uitstaande obligatieschuld heeft een nominale opbrengst (yield) van minder dan 1% en maar liefst 86% minder dan 2%. Ik benadruk hier het woord nominaal want rekening houdend met de inflatie (werkelijke en gerapporteerde) is de reële opbrengst dus negatief.

Dit betekent dat er maar heel weinig obligaties meer overblijven met een positief reëel rendement en dan hebben we het nog niet over de kredietwaardigheid van deze high-yield uitgevers. Obligaties worden dus stilaan waardeloos als risico-diversificatie voor kleine en grote portefeuilles.

Veel institutionele partijen zijn statutair verplicht om in (overheids)obligaties te investeren maar u bent dit niet. Niemand dwingt u om in obligatiefondsen met een negatief reëel rendement te beleggen maar toch blijven velen uit gemakzucht of onwetendheid in de val trappen.

Zombificatie van de economie

U hebt in het kader van monetaire politiek misschien al ergens gelezen over ‘yield curve control’. Deze politiek komt erop neer dat de centrale banken de rentevoeten over verschillende looptijden controleren door zoveel als nodig nieuw uitgegeven overheidsschuld op te kopen.

Dit gaat compleet tegen de vrije marktwerking in want in principe wordt de rentevoet bepaald door vraag en aanbod. Maar een hogere rente is politiek en economisch niet gewenst en daarom zijn de centrale bankiers verplicht om te blijven doen wat ze in feite al sinds 2008 doen en dit is hun balans steeds verder opblazen.

De Fed-balans evolueerde van 800 miljoen dollar in 2008 naar 4 biljoen begin dit jaar en zit intussen aan 7 biljoen. De ECB zit intussen al aan ruim 6,3 biljoen dollar. Andere centrale banken: idem. Op die manier wordt de nominale rente laag gehouden maar dit heeft op de duur geen enkele positieve impact meer op de economische groei.

Het enige doel is om bestaande schuld liquide te houden (niets of niemand mag in faling gaan) en het kreupele financiële systeem op die manier overeind te houden. Denk in de richting van zombie-bedrijven en zombie-overheden.

De impact op de reële economie is tot nog toe beperkt door de erg lage omloopsnelheid van het extra gecreëerde geld. Omloopsnelheid meet hoe snel geld van ‘eigenaar’ wisselt in de reële economie. Waar komt het geld dan wel terecht? Antwoord: het blijft in het financiële systeem hangen en heeft enkel geleid tot inflatie van activaprijzen (aandelen en vastgoed). Noem het in sommige gevallen gerust hyperinflatie, wat op zijn beurt de inkomensongelijkheid verder heeft vergroot met alle gevolgen van dien.

Angstig, onzeker en kwaad

Het is u wellicht niet ontgaan dat de sociale onrust wereldwijd toeneemt. Dit is geen nieuw fenomeen maar pas wanneer het akelig dichtbij komt, gaan de meeste mensen er aandacht aan besteden. Steeds meer mensen zijn angstig, onzeker en kwaad. Specialisten in alle mogelijke domeinen spreken elkaar (en soms ook zichzelf) tegen en de overheid kondigt maatregelen af die kant noch wal raken.

Neemt u van mij aan dat overheden er een hele hoop geld zullen tegenaan gooien om de sociale vrede af te kopen met allerhande compensaties, toeslagen, vergoedingen en tegemoetkomingen. In de Verenigde Staten is dat al volop aan de gang met nog maar eens een nieuw stimuluspakket het voorbije weekend. De Europese Unie loste voorlopig enkel een schot voor de boeg maar ook hier zit er meer in de pijplijn. Ik voorspel dat we de term ‘begrotingsevenwicht’ de komende jaren niet veel meer zullen horen.

Het verschil met de klassieke monetaire stimulus is dat deze zogenaamde fiscale stimuli wél een sterk inflatoir effect hebben. Omdat tegelijk de nominale rente wél laag blijft (zie hierboven), krijg je dus een nog negatievere reële rente.

Waarmee ik, met een lange aanloop, weer bij goud terecht kom. Waar moet u namelijk met uw spaargeld heen bij een steeds negatievere reële rente. Alvast niet in obligaties en al evenmin in peperdure aandelen . 

Wachten op correctie?

Iedereen en zijn broer lijkt intussen positief over goud en mijnaandelen. Laat het mij aub weten indien uw kapper goud begint aan te raden. Ook het aantal zelfverklaarde goudspecialisten groeit met de dag.

Laat u niet gek maken want de institutionele instroom in goud is vooralsnog heel beperkt. Ik heb in een vorige bijdrage uitgelegd dat de nieuwe nominale top en nog recenter de 2000 dollar grens historisch weinig te betekenen heeft want we zitten nog ver van een reële top.

Dit neemt niet weg dat de kans op een correctie nu hoger is dan een maand geleden toen goud bijna 300 dollar lager noteerde. En komt er nog eens 200 dollar bij, dan wordt het risico op een terugval nog groter. Maar het kan even goed dat wie een zware correctie verwacht op zijn honger zal blijven zitten.

Een technische overgekochte situatie kan soms langer dan verwacht aanslepen, zeker indien de aanloop naar de hausse meerdere jaren in beslag nam, wat bij goud het geval is. Voor wie een beredeneerde keuze maakte en in fysiek goud zit, zijn deze correcties niet meer dan een  side-show.

Beginnen traden met uw volledige fysieke positie is dus nooit een goed idee. Traders moeten vooraf een risico-analyse maken en er dan ook gedisciplineerd naar handelen.

Wat de goudmijnen betreft, geldt grotendeels hetzelfde verhaal. Uit respect voor de premium klanten van Element79 bespreek ik in het publieke deel van de website geen individuele goudmijnaandelen.

Elke portefeuille heeft een eigen verhaal en vergt een individuele aanpak met aangepaste risicobeheersing. Laat u vooral niet wijsmaken dat er een one-size-fits-all oplossing bestaat en dat het volgen van 1 ‘modelportefeuille’ in elke situatie de beste keuze is. U weet mij te vinden voor meer uitleg.

PS: Wie graag iets over zilver leest, verwijs ik naar mijn column op IEX.

 

 

Een nieuwe all-time high voor goud, in dollar. Mooi, dat hebben we dan ook alweer gehad. Voor wie de goudmarkt (en o.a. mijn analyses erover) al een tijd volgt, is dit helemaal geen verrassing. Een nieuwe nominale top is leuk voor de headlines maar meer ook niet.

Dan krijg je figuren van allerlei slag uit de financiële industrie die de voorbije decennia  zelden of nooit met een woord over goud hebben gerept of het metaal zelfs hebben verketterd die het nu mogen komen uitleggen en zichzelf tot goudspecialist bombarderen. Een mooi spektakel, dat wel.  

U weet ongetwijfeld dat goud in alle andere valuta al langer een nieuwe top had neergezet en dus was het logisch dat de dollar zou volgen. De dollar was de last man standing maar is nu de last man falling. Of beter gezegd: de last currency failing.

 

Op de website van het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics staat een handige inflatiecalculator waar u de koopkracht van dollars uit een ver of minder ver verleden kunt actualiseren naar vandaag.

Ik heb de oefening gemaakt voor de nominale goudtop uit januari 1980 en kom uit op 2730 dollar. Tot daar moet goud dus stijgen om van een echte nieuwe top in reële termen te kunnen spreken. De officiële CPI onderschat de werkelijke inflatie zodat u er in feite nog een klets mag bijtellen De top van september 2011 correspondeert trouwens met net geen 2200 dollar dus dat kan een volgende target zijn.

Teen in het bad

We zitten nog in de fase dat institutionele investeerders heel voorzichtig hun teen in het goudbad steken. De aanhoudende prijsstijging van goud zal komen van een her-allocatie van het grootkapitaal die nu in obligaties (rendementsvrij risico) en in mindere mate aandelen (historisch overgewaardeerd) zitten naar goud.

Hierbij is maar één grafiek echt van belang: die van de reële rente. De rest mag u vergeten.

 

Deze beweging is nog maar pas begonnen. Wie wacht op politiek gestuurde centrale banken die ‘vrijwillig’ hun eigen macht gaan beknotten door goud in het financiële systeem te incorporeren, zal lang mogen wachten.

Janneke en Mieke, die geen flauw benul hebben van hoe het financiële systeem in elkaar zit en dus ook het onvermijdelijke eindspel niet zien aankomen, gaan pas aan nog véééééél hogere  prijzen wakker worden. Conclusie: een blow-off top zoals we nu meemaken in bepaalde subsegmenten van de  aandelenmarkt ligt bij goud nog veraf. Dit neemt niet weg dat er ook nog (forse) correcties zullen komen.

Mijnaandelen

Over naar de mijnaandelen. Vooraf er even op wijzen dat wie de voorbije maanden zijn portefeuille door mij liet screenen en de aanbevelingen voor asset-allocatie heeft opgevolgd er alvast niet armer is van geworden.

Zijn ze technisch overgekocht? Sommige heel zeker wel. Zijn ze duur? Dat zou ik niet durven zeggen. Rekent u even met mij mee. De all-in-sustaining cost of AISC is de kost voor een gouddelver om de productie op het huidige peil te houden. Dit is dus inclusief vervangingsinvesteringen maar wel exclusief alle kosten voor nieuwe exploratie.  

De AISC in de goudmijnindustrie bedraagt gemiddeld 1000 dollar, met uiteraard grote uitschieters naar boven en naar beneden. De totale productiekost ligt daar 100 tot 250 dollar boven, naargelang de exploratie-uitgaven die gekoppeld zijn aan de resterende levensduur van de mijnen in portefeuille.

Met een goudprijs die tussen 1050 en 1350 dollar schommelde, was het tussen 2013 en 2019  voor de meeste gouddelvers krabben om rond de komen, zeker gezien de zware schuldenerfenis  uit het begin van dat decennium.

Vorig jaar klaarde de hemel op met hogere goudprijzen om dit jaar even snel terug toe te trekken nadat heel wat mijnen gedwongen moesten sluiten. Was er aan 1400 dollar een brutomarge van 100 dollar, dan bedraagt die aan 1900 dollar ineens 600 dollar! Haal deze waarde maar eens door de waarderingsmodellen en kijk dan nog eens wat er duur of goedkoop is!   

“Last man falling” verder lezen