Kent u het verschil tussen een bail-out en een bail-in? Weet u wat er bij een bail-in, volstrekt legaal, met uw spaargeld kan gebeuren? Heeft u er enig zicht op of er ontsnappingsroutes zijn en naar waar deze dan leiden? Ik mag hopen van wel, want voor uw spaarcenten is het namelijk een verschil van dag en nacht.
In de periode rond het hoogtepunt van de financiële crisis (2007/2008) en ook nog daarna werden wereldwijd verschillende banken ‘gered’ door de overheden. Het ging om zogenaamde systeembanken die ‘too big to fail’ waren. Anders gezegd: de gevolgen van het omvallen van die banken op de reële economie en de werking van het financiële systeem waren niet te overzien. Die reddingsoperaties gebeurden voor het overgrote deel met het geld van belastingbetalers en werden ook wel ‘bail-outs’ genoemd.
‘Gered’ is eigenlijk geen correcte omschrijving want de verplichtingen van de banken in moeilijkheden verdwenen niet maar werden overgenomen/gegarandeerd door de overheden. Feitelijk was er dus niet zo heel veel veranderd. De liquiditeit was dan wel hersteld maar de solvabiliteit of het vermogen om aan de verplichtingen op lange termijn te voldoen, liet nog steeds te wensen over. Dit is ook nu nog in veel gevallen zo. Alleen laat de monetaire politiek toe dat deze slechte leningen nu gratis worden geherfinancierd. ‘Kicking the can down the road’ of de problemen voor zich uitschuiven heet dit dan. Banken en overheden kwamen er al met al goed mee weg. Er werd amper iemand ter verantwoording geroepen, laat staan dat de verantwoordelijken achter tralies werden gestopt. De propaganda van overheidswege sloeg aan waardoor de bevolking afgezien van wat gemor in de marge heel braafjes bleef.
Toch was voor iedereen duidelijk dat deze bail-outs maar een eenmalige stunt waren die niet meer herhaald kon worden. Het overhevelen van schulden van de private banksector naar de publieke sector (overheid) heeft namelijk zijn grenzen bereikt. De overheidsschulden zijn nu al zodanig groot dat er amper nog rek opzit. Er moest dus een nieuw scenario of ‘blauwdruk’ worden bedacht voor als dezelfde problemen zich nog eens voordeden. Die kwam er in 2013 van de Eurogroep onder aanvoering van de Nederlander Jeroen Dijsselbloem.
De blauwdruk werd op poten gezet naar aanleiding van de bankencrisis in Cyprus. Daarbij werd de bail-out vervangen door de bail-in. Cruciaal verschil is dat niet langer (enkel) de overheid maar ook de schuldeisers (obligatiehouders) van de bank zelf én ook de spaarders mee in bad moeten. Het ‘succes’ van de bail-in Cyprus bracht de Eurogroep er toe om de bail-in regel voor gans de Europese Unie in te voeren. Dit is intussen al het geval. U begint ongetwijfeld al nattigheid te voelen? Niet meer dan terecht! Het scenario wanneer een bank in de Europese Unie dreigt om te vallen is voortaan als volgt:
